Süper Lig’in Potansiyeli Ne?
Sezon başında kaleme aldığımız yazıda Süper Lig’in toplam kadro değeri üzerinden Avrupa’da 1 milyar euro ligine katıldığını paylaşmıştık. Transfer sezonu başlarken ligimizin değeri yine aynı kaynaklara göre 1.0.1 milyar euro ile duruyor. En azından yarım sezonluk bu sürede mevcut kadrolarımızın değerinin erimediğini görmek sevindirici.
Peki Süper Lig bu tabloda nereye kadar gidebilir? Öncelikle değer olarak Bize yakın liglere ve bazı parametrelerine göz atalım:
| Lig Adı | Ülke | Takımlar | Oyuncu Sayısı | Ortalama Yaş | Yabancı Yüzdesi | Değer (€) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Premier League | İngiltere | 20 | 535 | 26.9 | 67.7 % | 10.19 milyar € |
| LaLiga | İspanya | 20 | 499 | 27.7 | 42.9 % | 4.85 milyar € |
| Serie A | İtalya | 20 | 579 | 26.3 | 61.7 % | 4.60 milyar € |
| Bundesliga | Almanya | 18 | 520 | 25.9 | 53.7 % | 4.25 milyar € |
| Ligue 1 | Fransa | 20 | 545 | 25.8 | 53.6 % | 3.38 milyar € |
| Liga Portugal | Portekiz | 18 | 519 | 25.8 | 60.1 % | 1.27 milyar € |
| Eredivisie | Hollanda | 18 | 485 | 24.8 | 46.6 % | 1.03 milyar € |
| Süper Lig | Türkiye | 19 | 534 | 27.1 | 50.6 % | 1.01 milyar € |
| Jupiler Pro League | Belçika | 18 | 501 | 24.9 | 59.1 % | 880.10 mil. € |
Tabloda görüldüğü üzere Süper Lig Avrupa’da halen en değerli 8. lig konumunda. Halen Portekiz, Hollanda ve Belçika ligleri ile rekabet içindeyiz.
Önce Portekiz Ligi’ni Değerler Üzerinden Gruplayalım
Bu tabloya göre önümüzdeki Portekiz Ligi’ni yine oyuncu kadrosu üzerinden inceleyelim. Portekiz Ligi kulüp rekabeti açısından Türkiye Ligi’ni andırıyor. Bizde dört büyüklerin egemen olduğu lig yapısı varken Portekiz’de ise Benfica, Porto, Sporting Lizbon üçlüsünün arasına Braga gibi kulüpler dahil olabiliyor.
| Kulüp Adı | Kadro | Yaş Ort. | Yabancı | Ortalama Değer (€) | Toplam Değer (€) |
|---|---|---|---|---|---|
| SL Benfica | 30 | 25.5 | 19 | 11.72 mil. | 351.70 mil. |
| FC Porto | 28 | 26.5 | 16 | 9.46 mil. | 264.80 mil. |
| Sporting CP | 32 | 24.2 | 17 | 7.55 mil. | 241.70 mil. |
| SC Braga | 29 | 24.8 | 16 | 4.30 mil. | 124.60 mil. |
| FC Famalicão | 28 | 24.2 | 16 | 1.35 mil. | 37.70 mil. |
| Vitória Guimarães SC | 27 | 24.1 | 12 | 1.37 mil. | 37.05 mil. |
| CD Santa Clara | 34 | 24.9 | 22 | 763 Bin | 25.95 mil. |
| Gil Vicente FC | 25 | 26.0 | 18 | 996 Bin | 24.90 mil. |
| GD Estoril Praia | 29 | 24.2 | 14 | 810 Bin | 23.50 mil. |
| Boavista Porto FC | 30 | 24.8 | 16 | 672 Bin | 20.15 mil. |
| CS Marítimo | 30 | 26.1 | 19 | 552 Bin | 16.55 mil. |
| FC Paços de Ferreira | 32 | 25.4 | 17 | 512 Bin | 16.38 mil. |
| Casa Pia AC | 30 | 26.9 | 22 | 532 Bin | 15.95 mil. |
| Portimonense SC | 28 | 24.3 | 19 | 552 Bin | 15.45 mil. |
| FC Vizela | 27 | 24.6 | 19 | 507 Bin | 13.70 mil. |
| Rio Ave FC | 27 | 26.1 | 14 | 501 Bin | 13.53 mil. |
| FC Arouca | 26 | 25.7 | 20 | 515 Bin | 13.40 mil. |
Ligin lokomotifleri Benfica, Sporting ve Porto. Bu üç kulübün değeri de bunu destekler nitelikte. Benfica bu sezon 350 milyon euro ile diğer rakiplerinin önünde. Porto 264.8 milyon euro değere sahipken Sportling Lizbon ise 241.7 milyon euro değere sahip. Halen ligde ikinci sırada yer alan Braga’nın ise 124.6 milyon euro değere sahip olduğunu görüyoruz.
Portekiz’in 100 milyon kulübündeki takımları bu dört takım sadece. Bu gruptan sonra çok büyük bir dengesizlik söz konusu. Bu dörtlüyü takip eden iki kulübün (Famalico ve Vitoria Guimaraes) değeri 37 milyon euro civarında ki bu rakam bir üstteki Braga’nın dörtte birine yakın.
Bu iki başaltı takımdan sonra da dengesizlik devam ediyor. Bir sonraki grupta kulüp değerleri bir anda 25 milyona düşüyor. Neredeyse başaltı takımların yarısı kadar. Burada da üç farklı kulüp bulunuyor.
Son grupta ise 20 milyonla 12 milyon arasındaki takımların olduğu grup bulunuyor. Burada tam dokuz farklı kulüp bulunuyor.
Portekiz Ligindeki grupları özetlersek;
| Grup Adı | Takım Sayısı | Takımlar | Ortalama Değer (in €) | En Yüksek Değer (in €) | En Düşük Değer (in €) |
|---|---|---|---|---|---|
| Şampiyonluk | 4 | SL Benfica, FC Porto, Sporting CP, SC Braga | 245.98 mil. | 351.70 mil. | 124.6 mil. |
| Baş Altı | 2 | FC Famalicão, Vitória Guimarães SC | 37.3 mil. | 37.7 mil. | 37 mil. |
| Orta | 3 | CD Santa Clara, Gil Vicente FC, GD Estoril Praia | 24.9 mil. | 25.95 mil. | 23.5 mil. |
| Alt | 9 | Boavista Porto FC, CS Marítimo, FC Paços de Ferreira, Casa Pia AC, Portimonense SC, FC Vizela, Rio Ave FC, FC Arouca, GD Chaves | 15.33 mil. | 20.15 mil. | 11.43 mil. |
Portekiz Ligi’nin Türkiye ile Karşılaştırılması
Öncelikle yukarıdaki tablo gibi Süper Ligi’de hızlıca bir değerlendirelim.
| Kulüp Adı | Oyuncu Sy. | Yaş Ortalaması | Yabancı Sy | Ort. Oyuncu (€) | Toplam Değer (€) |
|---|---|---|---|---|---|
| Fenerbahçe | 30 | 26.4 | 16 | 5.98 mil. | 179.25 mil. |
| Trabzonspor | 31 | 25.6 | 16 | 4.64 mil. | 143.70 mil. |
| Galatasaray | 29 | 25.8 | 16 | 4.86 mil. | 141.03 mil. |
| Beşiktaş JK | 27 | 27.2 | 13 | 4.06 mil. | 109.68 mil. |
| İstanbul Başakşehir FK | 29 | 26.7 | 16 | 2.12 mil. | 61.35 mil. |
| Konyaspor | 27 | 26.9 | 13 | 1.53 mil. | 41.33 mil. |
| Adana Demirspor | 31 | 27.2 | 17 | 1.23 mil. | 37.98 mil. |
| Antalyaspor | 30 | 28.2 | 17 | 1.25 mil. | 37.40 mil. |
| Alanyaspor | 27 | 25.1 | 12 | 1.32 mil. | 35.73 mil. |
| Sivasspor | 28 | 29.0 | 16 | 1.07 mil. | 29.83 mil. |
| Kasımpaşa | 29 | 27.1 | 14 | 930 Bin | 26.98 mil. |
| Kayserispor | 29 | 25.8 | 14 | 925 Bin | 26.83 mil. |
| Gaziantep FK | 27 | 26.0 | 15 | 993 Bin | 26.80 mil. |
| Hatayspor | 30 | 27.1 | 13 | 845 Bin | 25.35 mil. |
| MKE Ankaragücü | 23 | 26.3 | 11 | 1.06 mil. | 24.38 mil. |
| Fatih Karagümrük | 27 | 26.1 | 14 | 888 Bin | 23.98 mil. |
| Giresunspor | 26 | 25.2 | 10 | 668 Bin | 17.38 mil. |
| Ümraniyespor | 27 | 28.1 | 13 | 432 Bin | 11.68 mil. |
| İstanbulspor | 27 | 24.6 | 14 | 423 Bin | 11.43 mil. |
Süper Lig’de de dört büyükler 100 milyon euro üzerine değerle yer alıyorlar. Beşiktaş 110 milyon değerle en ekonomik takım iken Başakşehir Beşiktaş’ın neredeyse yarı değeri ile 60 milyon euro bir alt gruptan ayrılıyor.
Bir sonraki grupta Konyaspor, Adana Demirspor, Antalyaspor ve Alanyaspor bulunuyor. Başaltı grubu diyeceğimiz bu grupta değerler 41 milyon ile 35 milyon euro arasında değişiyor.
Bir sonraki grup ise 30 milyon euro altında olan kulüpler. 30 milyona çok yakın olan Sivasspor ile Fatih Karagümrük arasında sadece 6 milyon euroluk fark var. Bu grupta toplam 7 kulüp bulunuyor.
Son olarak 20 milyon euro altı kulüplerin olduğu üçlü grup var. Burada 17 milyon euro ile Giresunspor’un yanında iki İstanbul temsilcisi Ümraniyespor ve İstanbulspor’u 11 milyon euro ile görüyoruz.
İki ligi gruplar seviyesinde değerlendirdiğimizde ilginç sonuçlar görüyoruz. Öncelikle en üst gruptaki farklı dikkat çekiyor. İki ligin arasındaki değer farkını ortaya çıkaran en büyük etken grup.
| Grup Adı | Takım Sayısı | Takımlar | Ortalama Değer (in €) | En Yüksek Değer (in €) | En Düşük Değer (in €) |
|---|---|---|---|---|---|
| Şampiyonluk | 4+1 | Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray, Beşiktaş JK, İstanbul Başakşehir FK | 127.19 mil. | 179.25 mil. | 100.89 mil. + 61.35 mil. |
| Baş Altı | 4 | Konyaspor, Adana Demirspor, Antalyaspor, Alanyaspor | 38,76 mil. | 41.33 mil. | 35 mil |
| Orta | 7 | Sivasspor, Kasımpaşa, Kayserispor, Gaziantep FK, Hatayspor, MKE Ankaragücü, Fatih Karagümrük | 27.66 mil. | 37.98 mil. | 25.1 mil. |
| Alt | 3 | İstanbulspor, Giresunspor, Ümraniyespor | 12.98 mil. | 18 mil. | 11.43 mil. |
Her iki ligi de benzer gruplarda değerlendirdiğimiz göre bir de bu grupları yan yana bir tabloda karşılaştıralım.
| Grup Adı | Takım Sayısı (Portekiz) | Takım Sayısı (Türkiye) | Ortalama Değer (Portekiz) | Ortalama Değer (Türkiye) | Toplam Değer (Portekiz) | Toplam Değer (Türkiye) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Şampiyonluk | 4 | 4+1 | 245.98 mil. € | 127.19 mil. € | 983.92 mil. € | 508.76 mil. € |
| Baş Altı | 2 | 4 | 37.3 mil. € | 38.76 mil. € | 74.6 mil. € | 155.04 mil. € |
| Orta | 3 | 7 | 24.9 mil. € | 27.66 mil. € | 74.7 mil. € | 194.62 mil. € |
| Alt | 9 | 3 | 15.33 mil. € | 12.98 mil. € | 137.97 mil. € | 38.94 mil. € |
Aslında bu tablo her iki ligin neleri iyi yapıp nerelerde takıldığını çok güzel özetliyor. Görüldüğü üzere Portekiz Ligi, şampiyonluk grubunda Türkiye’yi ikiye katlamış durumda.
Süper Lig’in hem Baş Altı hem de Orta grupta Portekiz’e hem ortalama değer açısından hem de takım sayısı açısından bir üstünlüğü bulunuyor. Buna karşın Portekiz’deki takımların yarısı en alt grupta ve bu takımların ortalam değeri de bizim alt gruptaki takımlarımızdan çok az miktarda fazla. Bu da biraz takım sayısının fazla olmasından geliyor. Aslında bu grupta kafa kafa olduğumuzu söyleyebiliriz.
Son yıllarda Anadolu kulüplerinin yükselişinin aslında sadece Türkiye’de değil Avrupa’da karşılığının olduğunu da görüyoruz. Orta grupta yer alan Sivasspor’un iki yıldır Avrupa kupalarındaki performansını da hatırlarsak bu tezimiz daha da güçleniyor.
Şampiyonluk grubundaki takımlara baktığımızda Portekiz takımlarının Avrupa’da elde ettiği başarılar daha önde. Dolayısıyla daha güçlü Avrupa’da rekabetçi takımlar kurabiliyorlar. Avrupa’da bu yıl an itibariyle 5 büyük ligden sonra en iyi performansı Türkiye sergiledi. Başta bahsettiğimiz Belçika, Hollanda ve Portekiz’in hemen önündeyiz. Ki bu gruptan sonra gelenler de çok geride olan ülkeler.
Bu grupları karşılaştırdığımızda ise Portekiz iki takımla Şampiyonlar Ligi’nde devam ederken 1 takımla da UEFA Avrupa Ligi’nde yer alıyor. Konferans Ligi’nde de 1 takımla toplam 4 takım ile yollarına devam ediyorlar. Biz ise sadece Fenerbahçe ile Avrupa Ligi’nde devam ederken diğer üç kulübümüz ise Konferans Ligi’nde yola devam ediyorlar.
Aslında UEFA Puan sistemine göre bu turnuvalar arasında büyük farklar yok o yüzden bizim takımların daha alt gruplarda mücadele etmesi puan toplamak için dezavantaj değil.
Ancak üst gruptaki takımların değerlerindeki zayıflık ile mücadele ettikleri turnuvalar arasında da bir bağlantı var. Özetle Şampiyonlar Ligi’nde mücadeleci olabilecek seviyede takımlarımız yok. Bir bakıma bu yumurta tavuk ilişkisi gibi. Takımlar iyi olsa Şampiyonlar Ligi’nde de olacaklar. Daha iyi gelirlere daha iyi oyunculara sahip olacaklar.
Alt seviyelerde bir şekilde yaptığımız bu başarıyı, üst seviyeye de taşımak gerekiyor. Bu yazıdan sonra bu konuyu düşünmek, nerede hata yaptığımızı tartışmak lazım. Belli ki alttaki sistemi bozmadan üstte bir yapı kurarsak bir kademe yukarı çıkabileceğiz.